Europese verkiezingen 2024

In Nederland breng je een voorkeursstem uit. Hiermee kunnen kiezers hun voorkeur uiten voor een kandidaat van een bepaalde politieke partij. Kandidaten die de meeste voorkeursstemmen ontvangen, hebben de grootste kans om verkozen te worden.

Personen die zich kandidaat willen stellen voor de Europese verkiezingen moeten zich op 23 april 2024 registreren bij de Kiesraad. Hierna kan je op de website van de Kiesraad alle kandidatenlijsten inzien. Ook kan je na 23 april 2024 op de websites van deelnemende politieke partijen een lijst van hun definitieve kandidaten vinden.

Politieke partijen die mee willen doen aan de Europese verkiezingen moeten zich op 23 april 2024 registreren bij de Kiesraad. Hierna kan je op zowel de websites van die politieke partijen als die van de Kiesraad zien welke partijen deelnemen.

In Nederland is er bij de Europese verkiezingen geen kiesdrempel. Een politieke partij moet wel genoeg stemmen behalen voor een zetel. Er worden 31 Europarlementariërs verkozen. Dit betekent dat een politieke partij minstens 3,23% van de stemmen moet behalen om één zetel te krijgen.

In Nederland is er tijdens de Europese verkiezingen één kieskring. Dit betekent dat Nederlanders in het gehele land stemmen op dezelfde kandidatenlijst.

Stemmen is niet verplicht bij de Europese verkiezingen in Nederland.

Je mag bij de Europese verkiezingen stemmen als je:

• op de verkiezingsdag 18 jaar of ouder bent;
• de Nederlandse nationaliteit heeft óf de nationaliteit van een andere lidstaat van de Europese Unie;
• niet ontzet bent uit het kiesrecht.

Daarnaast kan je ook stemmen als EU-burger uit een andere lidstaat als je daarvoor bij de gemeente een aanvraag hebt ingediend.

Heb je de Nederlandse nationaliteit en stem je in Nederland?

Je kan stemmen in elk stemlokaal in jouw gemeente. Op de voorkant van je stempas staat het dichtstbijzijnde stemlokaal aangegeven. Als je in een andere gemeente wilt stemmen, moet je een kiezerspas aanvragen.

Heb je de nationaliteit van een ander EU-land en stem je in Nederland?

Dan moet je jezelf vóór 23 april 2024 met het Y 32-formulier registreren bij je gemeente. Het formulier kan je bij je gemeentehuis aanvragen. Na succesvolle registratie kan je stemmen in elk stemlokaal in jouw gemeente. Op de voorkant van je stempas staat het dichtstbijzijnde stemlokaal aangegeven.

Heb je de Nederlandse nationaliteit en stem je buiten Nederland?

Als je buiten Nederland woont, kan je jezelf eenmalig als 'kiezer buiten Nederland' registreren op de website van de gemeente Den Haag. Na succesvolle registratie krijg je voor elke verkiezing je briefstempas automatisch per post.
Als je tijdelijk in het buitenland verblijft, bijvoorbeeld voor vakantie, kan je iemand volmacht geven om voor jou te stemmen. Hiervoor kan je de achterkant van je stempas gebruiken of je kan een apart formulier aanvragen (model L8). Dit formulier moet uiterlijk vijf dagen voor de verkiezingen door je gemeente zijn ontvangen.

Heb je de Nederlandse nationaliteit en stem je in Nederland?

Je hoeft jezelf niet te registreren om te stemmen. Je ontvangt uiterlijk veertien dagen voor de verkiezingen automatisch je stempas op je thuisadres.

Heb je de nationaliteit van een ander EU-land en stem je in Nederland?

Je moet jezelf vóór 23 april 2024 met het Y 32-formulier registreren bij je gemeente. Het formulier kan je bij je gemeentehuis aanvragen.

Heb je de Nederlandse nationaliteit en stem je buiten Nederland?

Als je buiten Nederland woont, kan je jezelf eenmalig als 'kiezer buiten Nederland' registreren op de website van de gemeente Den Haag. Na succesvolle registratie krijg je voor elke verkiezing je briefstempas automatisch per post.
Als je tijdelijk in het buitenland verblijft, bijvoorbeeld voor vakantie, kan je iemand volmacht geven om voor jou te stemmen. Hiervoor kan je de achterkant van je stempas gebruiken of je kan via een apart formulier een schriftelijke volmacht aanvragen (model L8). Dit formulier moet uiterlijk vijf dagen voor de verkiezingen door je gemeente zijn ontvangen.

Heb je de Nederlandse nationaliteit en stem je in Nederland?

Je hoeft jezelf niet te registreren om te stemmen. Je ontvangt uiterlijk veertien dagen voor de verkiezingen automatisch je stempas op je thuisadres.

Heb je de nationaliteit van een ander EU-land en stem je in Nederland?

Je moet jezelf vóór 23 april 2024 met het Y 32-formulier registreren bij jouw gemeente. Het formulier kan je bij je gemeentehuis aanvragen.

Heb je de Nederlandse nationaliteit en stem je buiten Nederland?

Als je buiten Nederland woont, kan je jezelf eenmalig als 'kiezer buiten Nederland' registreren op de website van de gemeente Den Haag. Na succesvolle registratie krijg je voor elke verkiezing je briefstempas automatisch per post.
Als je tijdelijk in het buitenland verblijft, bijvoorbeeld voor vakantie, kan je iemand volmacht geven om voor jou te stemmen. Hiervoor kan je de achterkant van je stempas gebruiken of je kan via een apart formulier een schriftelijke volmacht aanvragen (model L8). Dit formulier moet uiterlijk vijf dagen voor de verkiezingen door je gemeente zijn ontvangen.

Je moet je ID-kaart, paspoort of rijbewijs en je stempas meenemen.

Alle stembureaus moeten toegankelijk zijn voor kiezers met een beperking. In sommige gevallen mag een kiezer met een beperking geholpen worden bij het uitbrengen van de stem. Lees op de website van de Nederlandse overheid meer over de maatregelen die worden genomen voor kiezers met een beperking

In de aanloop naar de verkiezingen geeft ProDemos een 'Verkiezingskrant in gewone taal' uit. Meer makkelijk te lezen informatie over de Europese verkiezingen kan je ook vinden op de 'Makkelijk te lezen' pagina van deze website.

Nee, je kan over het algemeen niet via de post je stem uitbrengen. Alleen Nederlanders die in het buitenland wonen en geregistreerd staan als kiezer buiten Nederland mogen per post stemmen.

Nee, je kan in Nederland bij de Europese verkiezingen niet online stemmen.

Wat heb ik nodig om te mogen stemmen?

Om te kunnen stemmen heeft u een stempas en een identiteitsbewijs nodig. U krijgt uw stempas thuisgestuurd. Uw identiteitsbewijs mag maximaal 5 jaar verlopen zijn. 

U ontvangt uw stempas thuis 

U krijgt uw persoonlijke stempas thuisgestuurd. U ontvangt deze uiterlijk donderdag 23 mei 2024. 

Uw stempas heeft een uniek nummer. De stempas is voor het stembureau het bewijs dat u nog niet bij een ander stembureau heeft gestemd. Met uw stempas kunt u stemmen in elk stemlokaal in de gemeente. Als u in een
andere gemeente wilt stemmen, kunt u een kiezerspas aanvragen.

Stempas niet ontvangen of kwijt

Heeft u geen stempas ontvangen? Of bent u uw stempas kwijt? Vraag dan zo snel mogelijk een nieuwe stempas aan bij de gemeente. Dit kan schriftelijk via dit formulier of aan de balie van de gemeente.
Het schriftelijke verzoek moet uiterlijk maandag 3 juni binnen zijn bij de gemeente. Aan de balie van de gemeente kunt u tot woensdag 5 juni 12.00 uur terecht. Daarna is het niet meer mogelijk om een nieuwe stempas aan te vragen.

Stemmen na verhuizing naar een andere gemeente

Het adres waarop u op de dag van kandidaatstelling officieel staat ingeschreven, bepaalt in welke gemeente u kunt stemmen. Bij deze Europees Parlementsverkiezing is de dag van kandidaatstelling 23 april 2024. Op het adres waar u dan staat ingeschreven, wordt ook uw stempas bezorgd. Wilt u in uw nieuwe gemeente stemmen? Vraag dan een kiezerspas aan.

Identiteitsbewijzen waarmee u kunt stemmen

Om te kunnen stemmen heeft u een stempas en een identiteitsbewijs nodig. U kunt een van deze identiteitsbewijzen meenemen:

• paspoort;
• identiteitskaart;
• rijbewijs uit Nederland.

Kiezers met een dubbele nationaliteit kunnen zich ook identificeren met een paspoort, identiteitskaart of rijbewijs uit een EER-land, of een paspoort of identiteitskaart uit Zwitserland.

Stemmen met een verlopen paspoort of identiteitsbewijs

Uw identiteitsbewijs mag maximaal 5 jaar verlopen zijn. Kijk bij ‘geldig tot’. Staat daar 7 juni 2019, of een datum daarna? Dan mag u het identiteitsbewijs nog gebruiken om te stemmen. Heeft u geen identiteitsbewijs of is dit meer dan 5 jaar verlopen? En kunt u niet meer op tijd een nieuw identiteitsbewijs aanvragen? Dan kunt u iemand anders vragen om voor u te stemmen met een schriftelijke volmacht. Dit kan via een formulier <link> of aan de balie. U en de persoon die voor u gaat stemmen, vullen het formulier in. Lever het formulier uiterlijk maandag 3 juni in bij de gemeente.

Identiteitsbewijs gestolen of kwijt

Is uw identiteitsbewijs gestolen of bent u het kwijt? Met een verklaring van vermissing kunt u toch stemmen. Deze verklaring vraagt u aan bij de gemeente. Neem dan ook een pasje met uw foto mee. Bijvoorbeeld een gepersonaliseerde
OV-chipkaart.

Hoe werkt stemmen bij de verkiezing?

• Uiterlijk 2 weken voor de verkiezing ontvangt u uw stempas.
• Neem uw stempas en een geldig identiteitsbewijs mee naar het stembureau.
• Op het stembureau levert u uw stempas in. Laat ook uw identiteitsbewijs zien aan het stembureaulid.
• Op het stembureau krijgt u een stembiljet. Hierop staan alle partijen die meedoen aan de verkiezing. Ook staan hierop alle kandidaten op wie u kunt stemmen.
• Het stembiljet neemt u mee in het stemhokje. De stemming is geheim. De stemhokjes in het stemlokaal staan zo, dat niemand kan zien op wie u stemt. Alleen mensen met een lichamelijke beperking mogen hulp krijgen in het stemhokje.
• Met een rood potlood kleurt u het rondje in voor de naam van de persoon op wie u wilt stemmen. U kunt het stembiljet ook leeg laten. Dat heet blanco stemmen.
• Vouw het stembiljet zo op dat niemand uw keuze kan zien.
• Hierna stopt u het stembiljet in de stembus.

Bekijk de stappen in beeld en tekst.

Blanco stemmen

Wilt u geen kandidaat kiezen, maar wel uw stemrecht gebruiken? Dan kunt u een blanco stem uitbrengen. U gaat dan wel naar het stemhokje, maar kiest geen kandidaat. U vult dus niets in op het stembiljet. Een blanco stem heeft geen invloed op de zetelverdeling. Een blanco stem of een niet-uitgebrachte stem gaat dus niet naar de grootste partij. Een blanco stem telt wel mee bij het bepalen van de opkomst van de verkiezing. 

Verkeerd ingevuld stembiljet of vergissing

U kunt bij het stemmen 1 kandidaat per stembiljet kiezen door het bijbehorende vakje rood te kleuren. Als u meerdere vakjes inkleurt of iets op het stembiljet tekent of kleurt, is uw stembiljet ongeldig. Uw stem telt dan alleen mee voor de
berekening van de opkomst. Heeft u per ongeluk uw stembiljet ongeldig gemaakt of heeft u zich vergist? Dan mag u 1 keer een nieuw stembiljet vragen.

Kan ik iemand anders vragen om voor mij te stemmen?

Kunt u niet stemmen omdat u bijvoorbeeld ziek bent of op vakantie in het buitenland? Dan kunt u iemand anders vragen om voor u te stemmen. Dit heet machtigen. Let op: een kiezer mag alleen uit zichzelf iemand anders machtigen. U mag niet aan andere kiezers vragen of u voor hen mag stemmen. Dat heet ook wel ronselen van volmachten en dat is strafbaar.

Hoe kan ik een andere kiezer machtigen?

U kunt op 2 manieren iemand vragen om voor u te stemmen:

1. via uw stempas (onderhandse volmacht)
2. via een machtigingsformulier (schriftelijke volmacht)

Iemand machtigen via de stempas (onderhandse volmacht)

Iemand machtigen via de stempas kunt u bijvoorbeeld doen als u ziek bent op de dag dat u wilt stemmen. U mag zelf kiezen wie u machtigt. De persoon die voor u stemt (de gemachtigde) moet: 

• kiesgerechtigd zijn;
• in dezelfde gemeente als u wonen. Als de persoon die voor u stemt (de gemachtigde) niet in uw gemeente woont dan kunt u een machtigingsformulier invullen (zie onder ‘schriftelijke volmacht’); 
• uw stem tegelijk met zijn eigen stem uitbrengen.

Iemand machtigen via uw stempas werkt zo:

U vult de achterkant van uw stempas in. Doe dit samen met degene die u wilt machtigen. Dan weet u zeker dat u de juiste persoon machtigt. Geef de gemachtigde uw stempas en een kopie van uw identiteitsbewijs mee. Dit mag ook een goed leesbare foto van uw identiteitsbewijs op een mobiele telefoon of tablet zijn.

De gemachtigde laat de kopie van uw identiteitsbewijs zien op het stembureau. De gemachtigde moet ook zijn eigen identiteitsbewijs laten zien. Een gemachtigde kan voor maximaal 2 andere personen stemmen.

Iemand machtigen via een machtigingsformulier (schriftelijke volmacht)

U kunt ook een andere kiezer machtigen om voor u te stemmen via een machtigingsformulier. Dit heet een schriftelijke volmacht. U kunt hiervoor een formulier ophalen bij de balie van de gemeente of downloaden. Het formulier moet uiterlijk maandag 3 juni bij de gemeente binnen zijn. Met een schriftelijke volmacht kunt u iemand uit dezelfde gemeente of een andere gemeente machtigen om voor u te stemmen.

Een schriftelijke volmacht kunt u bijvoorbeeld gebruiken als:

• u op de dag dat u kan stemmen niet in de gemeente bent. Bijvoorbeeld omdat u op vakantie bent of vanwege uw werk in het buitenland zit;
• u geen kopie van uw identiteitsbewijs mee kan geven. Bijvoorbeeld omdat uw identiteitsbewijs langer dan 5 jaar verlopen is en u niet meer op tijd een nieuw identiteitsbewijs kan aanvragen.

De persoon die voor u stemt (de gemachtigde) moet:

• kiesgerechtigd zijn;
• uw stem tegelijk met zijn eigen stem uitbrengen.

Iemand machtigen met een machtigingsformulier werkt zo:

 U en de persoon die voor u gaat stemmen (de gemachtigde) vullen het formulier in. Laat eerst degene die u wilt machtigen het formulier invullen voordat u dat zelf doet. Zo weet u zeker dat u de juiste persoon machtigt.

Lever het formulier uiterlijk maandag 3 juni in bij de gemeente.

De gemachtigde ontvangt een volmachtbewijs waarmee hij voor u kan stemmen. Als de gemeente het volmachtbewijs heeft goedgekeurd, kan het volmachtbewijs niet meer worden ingetrokken.

De gemachtigde neemt het schriftelijke volmachtbewijs mee naar het stembureau. U hoeft geen kopie van uw identiteitsbewijs mee te geven.

Een gemachtigde kan voor maximaal 2 andere personen stemmen.

Veilige kopie van het identiteitsbewijs

Met de KopieID-app van de Rijksoverheid, maakt u op een veilige manier een kopie van uw identiteitsbewijs. U kunt dan de foto en het Burgerservicenummer (BSN) onleesbaar maken. Let op: kijk goed op uw ID-bewijs waar uw BSN staat. Dit nummer kan ook in een (machine-leesbare) strook onderaan het document staan. Maak ook daar uw BSN onleesbaar.

Uw naam, geboortedatum, handtekening en de ‘geldig tot’-datum van het document zijn nodig. Deze gegevens mag u dus niet onleesbaar maken. Met de KopieID app kunt u ook een watermerk toevoegen aan de kopie. In dit watermerk zet u het doel waarvoor u de kopie maakt. Ook zet u hierin de datum waarop u de kopie maakt. U kunt de kopie vervolgens versturen of printen.

KopieID-app downloaden

U kunt de KopieID-app downloaden in de Apple App Store of Google Play Store. De app is een uitgave van de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens, onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. 

Ik wil iemand machtigen, maar ik kan geen handtekening zetten

Wilt u iemand machtigen, maar kunt u geen handtekening zetten? En staat op uw identiteitsdocument ‘niet in staat tot tekenen’? Dan kunt u iemand machtigen om voor u te stemmen zonder handtekening. U hoeft de schriftelijke volmacht of de machtiging via uw stempas dan niet te ondertekenen. De gemeente of het stembureau controleert of de opmerking ‘niet in staat tot tekenen’ ook in uw identiteitsdocument staat. Als dat zo is, kan iemand anders voor u stemmen. 

Voor hoeveel mensen mag ik met een volmacht gaan stemmen?

U mag per verkiezing voor maximaal 2 andere kiezers een volmachtstem uitbrengen. Dit kan alleen tegelijk met uw eigen stem. 

Kiezer moet het zelf vragen

Het initiatief om een andere kiezer te machtigen, ligt altijd bij de kiezer zelf. Dit betekent dat de kiezer zélf iemand anders moet vragen om voor hem te stemmen. De kiezer vertelt aan de gemachtigde op wie hij moet stemmen. 

Ronselen van volmachten is strafbaar 

Ronselen van volmachten wil zeggen dat iemand steeds kiezers vraagt om hun stempas te ondertekenen en af te geven. Dat is strafbaar. Het initiatief om een volmacht te geven ligt altijd bij de kiezer en niet bij de gemachtigde. Dit betekent dat de kiezer zelf iemand anders moet vragen om voor de kiezer te stemmen. De kiezer geeft aan de gemachtigde door op wie hij moet stemmen. Het is ook strafbaar om een kiezer om te kopen via een gift of een belofte. Of om de kiezer op een andere manier te dwingen om een volmacht af te geven. Denkt u dat er stemmen worden geronseld? Doe hiervan aangifte bij de politie.